Με την Ελλάδα να φλέγεται επί δύο εβδομάδες, από τη Ρόδο ως την Κέρκυρα, από την Κάρυστο ως τον Βόλο και ενώ έχουμε μπροστά μας ολόκληρο τον Αύγουστο, οι διωκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι περίπου 50 νέες φωτιές ξεκινούν κάθε μέρα. Η χώρα θρηνεί ήδη 5 νεκρούς, τους δύο πιλότους του Καναντέρ που κατέπεσε στην Κάρυστο, έναν 41χρονο κτηνοτρόφο στην ίδια περιοχή, μια γυναίκα στο Χοροστάσι Μαγνησίας και έναν 45χρονο βοσκό στο Βελεστίνο. Και η κυβέρνηση, διαπιστώνοντας ότι γι’ αυτό τον πύρινο εφιάλτη ευθύνεται ανθρώπινο χέρι, ετοιμάζεται να λάβει μέτρα, αλλάζοντας τη νομοθεσία και αυστηροποιώντας τις ποινές για τους εμπρησμούς.
Οχι τυχαία, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης -στη διάρκεια συνάντησής του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου-, όπως και ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας -σε δηλώσεις τους για την πορεία των πύρινων μετώπων- χρησιμοποίησαν την ίδια φράση: «Οι φωτιές μπαίνουν από ανθρώπινο χέρι». Με τις συλλήψεις να πληθαίνουν, καθώς, από την 1η Ιουλίου ως την περασμένη Τετάρτη πραγματοποιήθηκαν 21 συλλήψεις για 19 εμπρησμούς σε όλη τη χώρα, είτε πρόκειται για εγκληματική, φονική αμέλεια είτε για πρόθεση, ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε ότι ο πέλεκυς της Δικαιοσύνης θα πέσει βαρύς στους εμπρηστές. Πώς θα γίνει αυτό;
«Ράμπο» και πρόστιμα-φωτιά
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Πρώτο Θέμα, η κυβέρνηση προσανατολίζεται να σκληρύνει τη νομοθεσία σε τρεις κατευθύνσεις, με κύριο σκοπό την αποτροπή: τα πρόστιμα για πρόκληση πυρκαγιάς από… αμέλεια, τα οποία σήμερα είναι μάλλον αμελητέα, καθώς κυμαίνονται περί τα 300 ευρώ (ο νόμος προβλέπει ποινές από 150 ως και το ανώτατο 5.000 ευρώ για περιπτώσεις συρροής παραβάσεων), θα γίνουν βαρύτατα, φτάνοντας ή και ξεπερνώντας τα 30.000 ευρώ.
Σε δεύτερη φάση, η επιβολή των προστίμων θα γίνεται κλιμακωτά. Θα εξαρτάται δηλαδή από τη ζημιά που προκάλεσε η πυρκαγιά για την οποία ευθύνεται ο εκάστοτε εμπρηστής, αλλά και από την υποτροπή, καθώς υπάρχει η σκέψη να διπλασιάζεται το ύψος του προστίμου εάν ο εμπρηστής συλλαμβάνεται για δεύτερη φορά. Το σκεπτικό της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τις δύο πρώτες παραμέτρους είναι ότι, με βάση την υπάρχουσα εμπειρία, η επιβολή μεγάλων προστίμων λειτουργεί πολύ καλύτερα αποτρεπτικά, ακόμα και σε περιπτώσεις αμέλειας, ενώ διευκολύνει και το έργο της Δικαιοσύνης, καθώς σε ένα ποσοστό οι συλληφθέντες καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης οι οποίες δεν τους επιβάλλονται για μια σειρά λόγων (μεγάλη ηλικία, επίκληση προβλημάτων υγείας κ.λπ.).
Σκοπός της αλλαγής του νόμου, επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, δεν είναι φυσικά τα χρήματα αυτά καθεαυτά, αλλά να λειτουργήσουν τα πρόστιμα ως ανάχωμα σε εμπρησμούς που γίνονται από αδιαφορία και αμέλεια και να δημιουργήσουν μια ισχυρή κοινωνική ευθύνη. Πέραν αυτού, επικρατεί οργή για τους εμπρηστές, με δεδομένο ότι οι πράξεις τους δεν προκαλούν μόνο απώλειες ή κίνδυνο για απώλειες ανθρώπινων ζωών, αλλά και φρικτή θανάτωση τεράστιου αριθμού ζώων, καταστροφή περιουσιών και απόγνωση για οικογένειες που χάνουν την ίδια τους την κατοικία, μέχρι και τον ρουχισμό τους, αλλά και τεράστια ζημιά στο φυσικό περιβάλλον, που έχει αντίκτυπο στην υγεία του πληθυσμού, αλλά και στις τοπικές και όχι μόνο οικονομίες.
Οι εμπρηστές θα… χρεώνονται το κόστος πυρόσβεσης
Σε τρίτο επίπεδο εξετάζεται το ενδεχόμενο να ακολουθηθεί το μοντέλο ξένων παρόμοιων υπηρεσιών και να μεταβιβάζεται στον υπεύθυνο πρόκλησης μιας πυρκαγιάς η χρέωση της κινητοποίησης των απαιτούμενων πυροσβεστικών δυνάμεων. Παρότι υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες σε ό,τι αφορά τον προσδιορισμό αυτού του κόστους, εδώ το σκεπτικό είναι ότι, όχι μόνο θα λειτουργήσει αποτρεπτικά κάτι τέτοιο, αλλά ότι κυρίως θα αποτελέσει ένα είδος δικαιοσύνης για τους πυροσβέστες και τα εναέρια μέσα που αναγκάζονται να μετακινούνται και να επιχειρούν σε πολλαπλά μέτωπα. Η διασπορά των δυνάμεων σε πολλές και μεγάλες πυρκαγιές, άλλωστε, είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι πυροσβεστικές δυνάμεις, αναγκάζοντας το προσωπικό να επιχειρεί συχνά πέρα από τα φυσικά του όρια. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι σε διάσπαρτα μέτωπα ανά τη χώρα επιχειρούν πυροσβέστες σε συνεχή βάση επί δύο εβδομάδες, με μοναδικά διαλείμματα ολιγόωρου ύπνου και διαρκείς μετακινήσεις σε νέα μέτωπα.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι οι αλλαγές στη νομοθεσία σχετικά με την πρόκληση πυρκαγιών ετοιμάζονται με διαδικασίες-εξπρές και ότι η τελική εισήγηση θα είναι έτοιμη στο τέλος του καλοκαιριού, ώστε να προχωρήσει η ψήφιση του νομοσχεδίου στις αρχές Σεπτεμβρίου. Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας -ο οποίος και θα είναι ο εισηγητής των αλλαγών στον νόμο για τους εμπρηστές- έχει ήδη ανακοινώσει ότι διπλασιάζει τη δύναμη του προσωπικού της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού. Συγκεκριμένα, ο κ. Κικίλιας έχει αποφασίσει τον διπλασιασμό από 32 σε 64, των λεγόμενων -στους κύκλους της Διεύθυνσης- «Ράμπο ειδικών προσόντων». Οι «Ράμπο» είναι εξειδικευμένοι επαγγελματίες, όπως νομικοί και δασολόγοι, οι οποίοι συνεργάζονται με τα τοπικά γραφεία της Διεύθυνσης Εγκλημάτων Εμπρησμών σε όλη τη χώρα, διευκολύνοντας και επιταχύνοντας τον εντοπισμό, τις συλλήψεις αλλά και τη στοιχειοθέτηση των υποθέσεων εμπρησμών, ώστε να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη με απτά αποτελέσματα. Επιπλέον, δρουν και προληπτικά, αξιοποιώντας στοιχεία και πληροφορίες σχετικά με την πιθανότητα εμπρησμών είτε από αμέλεια είτε από δόλο.