Ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις δρομολογεί το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στη Βουλή, που αποκαλύπτει τη βαθύτατη εσωτερική διαίρεση του ΣΥΡΙΖΑ και την έλλειψη συνοχής στην κοινοβουλευτική του ομάδα, την ώρα που η κυβέρνηση καλείται να εφαρμόσει σκληρά υφεσιακά μέτρα και πολιτικές εκ διαμέτρου αντίθετες με τις προγραμματικές διακηρύξεις της. Για να υλοποιήσει τη συμφωνία με τους δανειστές και να διασφαλίσει την παραμονή της χώρας στο ευρώ, ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί να βασισθεί σε μιά σαθρή και αβέβαιη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Είναι υποχρεωμένος να επιφέρει βαθιές τομές στο κυβερνητικό σχήμα, και να επιχειρήσει ρήξεις στο κόμμα.
Το σενάριο εξελίξεων περιλαμβάνει ανασχηματισμό σε πρώτη φάση και εκλογές σε βάθος τετραμήνου – στο σωστό timing, το οποίο είναι συνάρτηση του πολιτικοοικονομικού κλίματος που θα διαμορφωθεί τους επόμενους μήνες.
Προς το παρόν, για τον Αλέξη Τσίπρα και τους στενούς συνεργάτες του προέχει η ολοκλήρωση της συμφωνίας με τους εταίρους-πιστωτές και η αποκατάσταση της διαταραχθείσης «κανονικότητας». Θα αναγκασθούν λοιπόν να «καταπιούν» την πρόκληση της αριστερής πτέρυγας και των διαφωνούντων, φροντίζοντας να αποφύγουν τώρα την ανοιχτή εσωκομματική αναμέτρηση, ώσπου να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση και να υπογραφεί το νέο μνημόνιο.
Ξέρουν όμως ότι μιά αδύναμη κυβέρνηση εξαρτώμενη από ευμετάβλητες εσωκομματικές ισορροπίες, δέσμια ευκαιριακών συμβιβασμών και βασιζόμενη στην υποστήριξη της αντιπολίτευσης για να ψηφίζει σημαντικά νομοσχέδια, δεν μπορεί να μακροημερεύσει – και πολύ περισσσότερο δεν μπορεί χαράξει πολιτική και να παράγει έργο.
Από τις μέχρι τώρα κινήσεις και τις δηλώσεις τους είναι προφανές ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί το ρόλο του πρωθυπουργού «περιορισμένης ευθύνης», παραμένοντας επικεφαλής ενός μη λειτουργικού σχήματος, που θα φθαρεί και θα καταρρεύσει γρήγορα υπό το βάρος εσωτερικών τριβών, διαφωνιών και αμφισβητήσεων.
Η ρήξη είναι λοιπόν αναπόφευκτη – και οι εκλογές θα έλθουν ως φυσικό επακόλουθο της διάρρηξης της κυβερνητικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Προς το παρόν δεν τίθεται θέμα απώλειας της δεδηλωμένης, καθώς οι διαφωνήσαντες που καταψήφισαν το ν/σ για τα μνημόνιο δηλώνουν ότι στηρίζουν την κυβέρνηση. Δεν πρόκειται να το θέσει ούτε η αντιπολίτευση – όπως δήλωσε μετά την ψηφοφορία ο Ευαγ. Μεϊμαράκης – καθώς ούτε η ΝΔ δεν είναι έτοιμη για εκλογές, τις οποίες δεν θέλουν τώρα ούτε το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ.
Πρώτο βήμα για το εσωτερικό ξεκαθάρισμα στον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ο ανασχηματισμός, ο οποίος μπορεί να γίνει οποτεδήποτε μέσα στο επόμενο 15ήμερο – από σήμερα, μέχρι τα τέλη Ιουλίου.
Η απομάκρυνση από την κυβέρνηση των στελεχών της Αριστερής Πλατφόρμας που καταψήφισαν τη συμφωνία για το νέο μνημόνιο, θα πυροδοτήσει έντονες εσωτερικές διεργασίες και αλυσιδωτές «εκρήξεις» στον ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη κι αν αποφευχθεί τελικά η διάσπαση, οι εσωκομματικές ισορροπίες θ’αλλάξουν – όπως και το ιδεολογικοπολιτικό στίγμα του κόμματος. Αποβάλλοντας τα «ακραία» στοιχεία της «παλαιοκομμουνιστικής αριστεράς», ο ΣΥΡΙΖΑ θα ανανεώσει το προφίλ του και θα επεκτείνει το βεληνεκές του στον κεντροαριστερό χώρο.
Οι αλλαγές στον ΣΥΡΙΖΑ και οι επερχόμενες – σε ορίζοντα τετραμήνου – εκλογές θα πρακαλέσουν ντόμινο διεργασιών και ανακατατάξεων σε όλο το εύρος του πολιτικού χάρτη.
Η ψηφοφορια
Με 229 «Ναι», 64 «Όχι» και 6 «παρών» υπερψηφίστηκε η συμφωνία για το νέο μνημόνιο. Μεγάλες είναι απώλειες για την κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ καθώς συνολικά 32 βουλευτές ψήφισαν «Όχι» και έξι βουλευτές ψήφισαν «παρών».
Αυτό το βάρος γίνεται ακόμα χειρότερο αν αναλογιστεί κανείς πως ανάμεσα στα «Όχι» υπάρχουν και τα πιο ηχηρά τα οποία προέρχονται από ισάριθμους υπουργούς (Λαφαζάνης, Στρατούλης, Ήσυχος) ενώ σε αυτά πρέπει να προστεθεί και το «Όχι» της Νάντιας Βαλαβάνη που, όμως, είχε προλάβει να παραιτηθεί από το υπουργικό συμβούλιο. Επιπλέον πονοκέφαλος, βεβαία, και το «Όχι» της προέδρου της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου. Να σημειωθεί πως ο κ. Λαφαζάνης εξερχόμενος του Κοινοβουλίου δήλωσε πως: «στηρίζω τη κυβέρνηση δεν τίθεται θέμα εμπιστοσύνης».
Όπως είναι εύκολα αντιληπτό από την συγκεκριμένη ψηφοφορία προέκυψε μείζον πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση. Ήδη, για σαρωτικό ανασχηματισμό μιλούν κυβερνητικά στελέχη αναμένεται όμως η τελική απόφαση του πρωθυπουργού καθώς είναι ιδιαίτερα μεγάλος ο αριθμός των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που ψήφισαν όχι και τίθεται θέμα συνοχής της ΚΟ του κυβερνώντος κόμματος και δυνατότητας αυτής να στηρίξει τα δύσκολα νομοσχέδια που έρχονται προς ψήφιση. Επιπλέον, υπάρχουν και τρεις υπουργοί οι οποίοι είναι απίθανο να εφαρμόσουν μέτρα τα οποία δεν ψήφισαν.
Επίσης προφανές είναι πως το δίλημμα το οποίο έθεσε στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν «έπιασε».
Αντίθετα συμπαγής έμεινε η Κοινοβουλευτική Ομάδα των Ανεξαρτήτων Ελλήνων όπως, άλλωστε και αυτές των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού κάτι που όμως ήταν αναμενόμενο.
Από τον ΣΥΡΙΖΑ, οι εξής βουλευτές ψήφισαν ΟΧΙ:
– Ζωή Κωνσταντοπούλου
– Γιάννης Βαρουφάκης
– Νάντια Βαλαβάνη
– Δημήτρης Στρατούλης
– Κώστας Ήσυχος
– Δημήτρης Κοδέλας
– Ελένη Σωτηρίου
– Αγλαΐα Κυρίτση
– Γιάννης Σταθάς
– Κώστας Λαπαβίτσας
– Αθανάσιος Σκούμας
– Κωνσταντίνος Ζαχαριάς
– Δέσποινα Χαραλαμπίδου
– Ιωάννα Γαϊτάνη
– Ραχήλ Μακρή
– Ηλίας Ιωαννίδης
– Μιχάλης Κριτσωτάκης
– Θωμάς Κώτσιας
– Βαγγέλης Διαμαντόπουλος
– Βασίλης Χατζηλάμπρου
– Κωνσταντίνος Δερμιτζάκης
– Γιάννης Ζερδελής
– Παναγιώτης Λαφαζάνης
– Στάθης Λεουτσάκος
– Θανάσης Πετράκος
– Ελένη Ψαρρέα
– Ευγενία Ουζουνίδου
– Στέφανος Σαμοΐλης
– Κώστας Δελημήτρος
– Ελένη Σταματάκη
– Βασίλης Κυριακάκης
– Ζήσης Ζάννας
«Παρών» ψήφισαν οι:
– Χρήστος Καραγιαννίδης
– Βασιλική Κατριβάνου
– Ηρώ Διώτη
– Νίκος Μιχαλάκης
– Δημήτρης Μπαξεβανάκης
– Βάσω Λέβα
Απούσα ήταν η Αλεξάνδρα Τσανάκα (ΣΥΡΙΖΑ).