Οι περίπου τρία εκατομμύρια μισθωτοί και συνταξιούχοι που δηλώνουν εισόδημα κάτω από το υφιστάμενο αφορολόγητο όριο έχουν μπει στο στόχαστρο της κυβέρνησης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης.
Οι αριθμοί πίσω από το αφορολόγητο όριο “δικαιώνουν” το Ταμείο αναφορικά με την ανάγκη διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, αλλά σε καμία περίπτωση αυτό δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη μείωση πραγματικού εισοδήματος για νοικοκυριά που πασχίζουν να ζήσουν με 500 ή 600 ευρώ το μήνα και τα οποία έχουν χτυπηθεί ανελέητα από τις αυξήσεις των έμμεσων φόρων.
Σύμφωνα με στοιχεία από τις φορολογικές δηλώσεις του 2016 (εισοδήματα 2015) οι φορολογούμενοι που δήλωσαν εισόδημα από μισθό ή σύνταξη ανέρχονται περίπου σε 5,5 εκατομμύρια. Από αυτούς περίπου 3 εκατομμύρια, δηλαδή περίπου το 55% (δηλαδή ένας στους δύο) δεν πλήρωσε για το εισόδημα του 2015 (με το αφορολόγητο όριο των 9.545 ευρώ) ούτε ένα ευρώ φόρο διότι το εισόδημά του ήταν χαμηλότερο από το αφορολόγητο όριο.
Ο αριθμός αυτός λόγω της μείωσης του αφορολόγητου ορίου ακόμη και στα 8.636 υπολογίζεται ότι έχει υποχωρήσει στα 2,7 εκατομμύρια, αλλά και πάλι, όπως υποστηρίζει με κάθε ευκαιρία στο blog του Ταμείου ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος Πόλ Τόμσεν, το να απαλλάσσεται ένας στους δυο μισθωτούς στην Ελλάδα από το φόρο εισοδήματος είναι εξαιρετικά γενναιόδωρο αλλά και προβληματικό καθώς, από τη μια, δεν μπορούν να υπάρξουν πόροι για την ενίσχυση των πολύ χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων και από την άλλη διατηρούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα οι φορολογικοί συντελεστές και οι ασφαλιστικές εισφορές δημιουργώντας αντικίνητρα για εργασία και κίνητρα για φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή.
Στο στόχαστρο των μέτρων που αναζητά η κυβέρνηση για να ξεμπλοκάρει την αξιολόγηση βρίσκονται αυτά τα 2,7 εκατ. των μισθωτών και συνταξιούχων που σήμερα απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος. Για κάθε περίπου χίλια ευρώ που μειώνεται το αφορολόγητο υπολογίζεται ότι καλούνται να πληρώσουν για πρώτη φορά φόρο εισοδήματος περίπου 300.000 φορολογούμενοι ενώ προκύπτουν επιβαρύνσεις για όλους τους μισθωτούς πάνω από το αφορολόγητο όριο.
Σήμερα με έκπτωση φόρου 1.900 ευρώ για τους άγαμους, το αφορολόγητο όριο βρίσκεται στα 8.636 ευρώ. Αν η έκπτωση φόρου μειωθεί κατά 200 ευρώ το αφορολόγητο όριο θα υποχωρήσει στα 7.727 ευρώ. Σε αυτήν την περίπτωση θα κληθούν να πληρώσουν φόρο έως και 17 ευρώ μηνιαίως περίπου 300.000 μισθωτοί και συνταξιούχοι ενώ αντίστοιχη επιβάρυνση (αν δεν αλλάξουν οι υψηλότεροι φορολογικοί συντελεστές της κλίμακας των μισθωτών) θα έχουν και οι περίπου 3 εκατ. μισθωτοί με ετήσιο εισόδημα άνω των 7.727 ευρώ.
Η μείωση του αφορολόγητου ορίου κατά περίπου 1000 ευρώ φέρνει πρόσθετα έσοδα στα κρατικά ταμεία της τάξης των περίπου 500 εκατομμυρίων ευρώ. Θεωρητικά αν η κυβέρνηση μειώσει το αφορολόγητο στις 5.000 ευρώ (μείωση της έκπτωσης φόρου κατά 800 ευρώ στα 1.100 ευρώ) τότε θα εξασφαλίσει πρόσθετα έσοδα μόνιμου χαρακτήρα περίπου 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Πρόκειται για μια κίνηση που σίγουρα θα ξεκλειδώσει την αξιολόγηση κατεδαφίζοντας, ωστόσο, τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. Με ότι αυτό συνεπάγεται για το πολιτικό κόστος που θα κληθεί να αναλάβει η κυβέρνηση και το βάρος που θα κληθεί να σηκώσει η κοινοβουλευτική της ομάδα…
Όλα τα σενάρια για τις μειώσεις στo αφορολόγητο όριο
Καθώς οι απαιτήσεις των δανειστών κλιμακώνονται (με το ακραίο σενάριο του ΔΝΤ να φτάνει τον “λογαριασμό” των μέτρων που ζητείται να θεσπιστούν εκ των προτέρων στα 4,5 δισ. ευρώ), τα σενάρια περικοπών διαδέχονται το ένα το άλλο με υπολογισμούς – μεταξύ άλλων – για αφορολόγητο στα 6.350 ευρώ, στα 5.000 ευρώ ή σε ένα (εξαιρετικά ακραίο) σενάριο στα 1.800 ευρώ και αντίστοιχα πρόσθετα έσοδα 1,5 δισ. ευρώ, 3 δισ. ευρώ ή 4,5 δισ. ευρώ…
Τη μείωση του αφορολογήτου στο τραπέζι του “συμβιβασμού” που επιχειρείται υπό… αντίξοες προς το παρόν συνθήκες πλαισιώνουν και οι συντάξεις, αλλά και τα σενάρια για παρεμβάσεις σε ΦΠΑ, σε φοροαπαλλαγές, σε κοινωνικά επιδόματα ή στο κόστος μισθοδοσίας του δημοσίου.
Και παράλληλα τρέχουν τα μεγάλα και πολλά ανοικτά μέτωπα της αξιολόγησης με “κορωνίδα” το εργασιακό αλλά και το ενεργειακό.
“Κόφτης” για να μην έρθουν μέτρα
Από την πλευρά του το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης επιχειρεί να βρεθεί η συμβιβαστική λύση για τη συμφωνία επί των πλεονασμάτων/μέτρων μετά το 2018 (ώστε μαζί με τις παρεμβάσεις για το χρέος και τη δεύτερη αξιολόγηση να υπάρξει η συμφωνία-πακέτο) χωρίς την ψήφιση μέτρων.
Και το ελληνικό “όχημα” αποφυγής νέων μέτρων…. τώρα είναι σύμφωνα με πηγές του ελληνικού διαπραγματευτικού επιτελείου μια νομοθετική ρύθμιση/τροπολογία για τον ενισχυμένο “κόφτη”. Ο λόγος για μια ρύθμιση η οποία σύμφωνα με τις ίδιες πηγές μπορεί όχι μόνο να παρατείνει τη διάρκειά του μετά το 2018 αλλά και να τον διευρύνει έτσι ώστε πέρα από τη δέσμευση για περικοπή δαπανών που ήδη υπάρχει, να διευρυνθεί και στο πεδίο των αυξήσεων φόρων, ακόμη και με αναφορά περί μείωσης του αφορολογήτου.
Η τροπολογία για τον “κόφτη” όμως επιχειρείται από ελληνικής πλευράς να μην προβλέπει νομοθέτηση μέτρων. Ζητείται να περιγράφει τα μέτρα μετά το 2018 με τη μείωση του αφορολογήτου με νομικό τρόπο που θα επιχειρηθεί να πείσει ότι καλύπτει την κυβέρνηση αλλά και τους δανειστές.
Ωστόσο, δεν είναι ακόμη καθόλου σαφές αν αυτό θα επαρκεί. Δηλαδή ότι δεν θα επιμείνει η πλευρά ΔΝΤ-Σόιμπλε στη νομοθέτηση, ή έστω σε μια “διατύπωση” μέσα στον “κόφτη” των παρεμβάσεων σε φόρους/συντάξεις που θα είναι πολύ δύσκολα ανεκτή πολιτικά.
Σημειώνεται ότι ο “κόφτης” καλύπτει ρητά ότι δεν εξαιρείται στη διάταξη που ψήφισε η Βουλή. Και στις εξαιρέσεις δεν περιλαμβάνονται οι συντάξεις που είναι ήδη “εντός” των δυνητικών περικοπών, αλλά: δημόσιες συμβάσεις, δαπάνες ύδρευσης, ενέργειας, μεταφορών, υγείας για επιδόματα πολυτέκνων, ανεργίας και προνοιακά επιδόματα, για ενίσχυση νοικοκυριών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, με χαμηλά εισοδήματα και τέκνα, για υποχρεωτική εκπαίδευση, για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, για το πρόγραμμα βοήθεια στο σπίτι και σχετικά με το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.