Στη διαμόρφωση της επόμενης ημέρας επικεντρώνεται το ενδιαφέρον όλων, καθώς το Δημοψήφισμα ολοκληρώθηκε με ισχυρή επικράτηση του «ΌΧΙ» έναντι του «ΝΑΙ» (61%-39%). Τα αποτελέσματα του Δημοψηφίσματος αναμφίβολα θα αποτελέσουν θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων, τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την αντιπολίτευση. Ο Αλέξης Τσίπρας επιστρεφει τώρα στις Βρυξέλλες για να επιτύχει άμεσα συμφωνία με στόχο τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος και την ανακοπή του σπιράλ θανάτου στο οποίο έχει εγκλωβιστεί η ελληνική οικονομία. Ωστόσο αλλαγές στο οικονομικό επιτελείο και τη διαπραγματευτική ομάδα θεωρούνται επιβεβλημένες ακριβώς για την υλοποίηση της δέσμευσης της άμεσης συμφωνίας. Μετά από τα αποτελέσματα ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα μπορεί να αμφοσβητηθεί ούτε κατ ελάχιστον στο εσωκομματικό σκηνικό, οδηγώντας σε νέες διεργασίες και διεύρυνση τη προεδρικής τάσης, με ότι αυτό συνεπάγεται.
“Γαλόνι” για τον Αλέξη Τσίπρα η δυναμική του “ΟΧΙ”
Ο πρωθυπουργος επιβεβαιώνει την πολιτική του κυριαρχία, αποκτώντας και τη δυνατότητα να επιβάλλει τη διαδικασία αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού. Από θέση ισχύος θα έχει τη δυνατότητα να μεθοδεύσει τις εξελίξεις στο πολιτικό προσκήνιο αφού πρώτα φέρει τη συμφωνία και επιτυγχάνοντας τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη μέσα στη Βουλή.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Αλέξης Τσίπρας θα ζητήσει από την αντιπολίτευση να πάρει σαφή και ξεκάθαρη απέναντι στη συμφωνία και μετά να αναλάβει ο ίδιος πρωτοβουλίες συσπείρωσης του κόμματός του, το οποίο αδιαφιλονίκητα βγαίνει πιο ισχυρό από τη σκληρή αυτή διαδικασία, ενώ η αντιπολίτευση θα κληθεί να αποδείξει ότι έλαβε το μήνυμα του αποτελέσματος και εν συνεχεία να τοποθετηθεί στο μεταβαλλόμενο σκηνικό.
Υπ αυτό το πρίσμα βέβαια ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης δύσκολα θα περιλαμβάνει δυνάμεις της αντιπολίτευσης, αποκλείοντας σίγουρα τη μείζονα αντιπολίτευση από τέτοιες πρωτοβουλίες. Αντιθέτως, ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να εστιάσει στην ανακατονομή ρόλων στο εσωτερικό και σε αλλαγές προσώπων.
Όλα ωστόσο θα κριθούν από την ταχύτητα επίτευξης της συμφωνίας, ώστε να μπορέσει ο πρωθυπουργός να πείσει για την αποτελεσματικότητα του διαπραγματευτικού όπλου το οποίο του έδωσε ο λαός. Ο Αλέξης Τσίπρας θα επιστρέψει στις Βρυξέλλες για να συζητήσει μια βελτιωμένη έκδοση της συμφωνίας, ενώ ταυτόχρονα θα ζητήσει από την ΕΚΤ οξυγόνο για τις τράπεζες. Οι Ευρωπαίοι εταίροι όμως είναι –ακόμα- αμφίβολο αν θα οπισθοχωρήσουν αμέσως ή θα επιμείνουν στη σκληρή γραμμή για επίτευξη συμφωνίας πρώτα και μετά άνοιγμα της στρόφιγγας του ELA.
Τα μηνύματα απο το εξωτερικό. Ποιά η λογική αλλα και οι προβλέψεις για Grexit
Οι εταίροι έχουν διαμηνύσει σε όλα τα επίπεδα στον Αλέξη Τσίπρα ότι η παρουσία του Γιάνη Βαρουφάκη δυσχεραίνει τις διαπραγματεύσεις, κάτι που αναγνωρίζεται πλέον και στο εσωτερικό της κυβέρνησης, όπου οι τριβές έχουν κλιμακωθεί. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει καταστήσει σαφές ότι κεντρικό πολιτικό διακύβευμα είναι η ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ,ενώ –επικοινωνιακά τουλάχιστον- δεν έχει αφήσει παράθυρο και για αλλαγή του κυβερνητικού συνασπισμού με τους ΑΝΕΛ. Ετσι κομβικό σημείο την επόμενη ημέρα θα είναι η διαμόρφωση νέων πολιτικών συσχετισμών ώστε αφενός να καταστεί εφικτή η εφαρμογή της τελικής συμφωνίας και να υποχωρήσουν οι πιέσεις από τα διεθνή παράκεντρα εξουσίας.
Συνεπώς ένα πιο ευρύ –τεχνοκρατικό- κυβερνητικό σχήμα υπό τον Αλέξη Τσίπρα δεν είναι διόλου απίθανο. Σε αυτό το πλαίσιο είτε θα υπάρξει απόσχιση μέρους του ΣΥΡΙΖΑ είτε των ΑΝΕΛ, κινήσεις που θα πυροδοτήσουν de facto ανακατατάξεις.
Λίγα λεπτά με την επικράτηση του ΟΧΙ διεθνή οίκοι, Ευρωπαίοι και όχι μόνο και διεθνή ΜΜΕ κάνουν λόγο για ένα βήμα πιο κοντά στο Grexit. Η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη αποτελεί πλέον το βασικό σενάριο, μετά και την επικράτηση του ΌΧΙ στο δημοψήφισμα, εκτιμά ο η JP Morgan, σύμφωνα με το Bloomberg. Ο αμερικανικός τραπεζικός κολοσσός τονίζει ότι το Grexit θα μπορούσε να αποβεί μια χαοτική διαδικασία.
Στο ίδιο μήκος κύματος κυμαίνονται και οι δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών της Ρωσίας, ο οποίος είπε ότι η«Η Ελλάδα έκανε ένα βήμα πιο κοντά στην έξοδό της από την Eυρωζώνη». «Δεv είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι αυτό είναι ένα βήμα προς την έξοδο από την Eυρωζώνη», είπε o Alexei Likhachev.
Υπέρ της εξόδου της Ελλάδας από το Eυρώ κάνουν λόγο οι επικεφαλής της γερμανικής ομοσπονδίας εξαγωγέων και της ομοσπονδίας αποταμιευτικών τραπεζών.
Το αποτέλεσμα ως αποστροφή προς το παλαιότερο πολιτικό σύστημα. Η “ρωγμή” στη Νέα Δημοκρατία και η παραίτηση Σαμαρά.
Ξεκάθαρα χθες η συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος απέδειξε πως πέραν της απάντησης στο ΝΑΙ η ΟΧΙ στην πρόταση των ευρωπαίων πιστωτών μας, αναφανδόν γύρισε την πλάτη στο εως τωρα πολιτικό σύστημα και την άρρηκτη σύνδεσή του με την πολιτική των -όπως αυτών εφαρμόστηκαν- μνημονίων. Δεν λείπουν άλλωστε οι φωνές που λένε πως οι πρεσβευτές του “ΝΑΙ” συντέλεσαν στην στροφή των ψηφοφόρων στο “ΟΧΙ”. Θέτοντας το δάκτυλο επι τον τύπο των ήλων, οι πολίτες αποστρέφονται τα πρόσωπα της πολιτικής σκηνής που και επιθυμεί την ανανέωσή τους.
Το γεγονος αυτό επιβεβαιώνουν και οι πληροφορίες που αναφέρουν πως η βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Ντόρα Μπακογιάννη κάλεσε τον πρόεδρο του κόμματος Αντώνη Σαμαρά να παραιτηθεί. Άλλες πηγές σημειώνουν πως επικοινωνία είχε προϋπάρξει του δημοψηφίσματος και είχε γίνει πάλι λόγος για παραίτηση με το ενδεχόμενο της επικράτησης του ΟΧΙ. Όπως αναφέρουν πηγές από τη Λ. Συγγρού, η Ντόρα Μπακογιάννη σημείωσε ότι το κάλεσμα αυτό δεν σχετίζεται με άλλες προσωπικές της φιλοδοξίες.
Σε κάθε περίπτωση είναι λογικό και επόμενο πως οι εσωτερικές διεργασίες στα κόμματα της αντιπολίτευσης λαμβάνουν χώρα σε εντατικούς ρυθμούς, ενώ θα κορυφωθούν όταν και εφόσον πραγματοποιηθεί η συμφωνία ανάμεσα σε Ελλάδα και εταίρους.
Χαρακτηριστική επίσης ήταν και η παρέμβαση του πρώην προέδρου της Βουλής, Ευάγγελου Μείμαράκη όπου με ηγετικό προφίλ κάλεσε τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα να φέρει συμφωνία εντός 48 ωρών, όπως είχε πει.
Όλα λοιπόν οδήγησαν στην άμεση παραίτηση Σαμαρά ο οποίος έθεσε ως μεταβατικό πρόεδρο τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη και ο δεύτερος σίγουρα θα ορίσει τη διαδοχή στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας.
H επιλογή του Βαγγέλη Μαϊμαράκη ως ενωτικού-μεταβατικού προέδρου στόχο έχει να δώσει άμεσα λύση και να μην βάλει το κόμμα σε δίνη εσωστρέφειας μέχρι την εκλογή νέου προέδρου σε συνέδριο. Ο κος Μεϊμαράκης μένει σε συνεννόηση με την Ντόρα Μπακογιάννη και τον Δημήτρη Αβραμόπουλο δείχνει ομόνοια των κορυφαίων του κόμματος με στόχο να αποφευχθεί νέα εκκροή ψηφοφόρων από τη βάση του κόμματος, κάτι που ξεκάθαρα διαπιστώθηκε κατά τη διάρκεια του Δημοψηφίσματος.
Η χαρακτηριστική στάση του ΚΚΕ
Εξ αρχής το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος προέταξε το “ΟΧΙ” σε ένα ερώτημα που και στις δύο περιπτώσεις θα επιφέρει ένα νέο πιο σκληρό μνημόνιο. Ξεκάθαρα δηλαδή “άκυρο-λευκό”. Κάλεσε τους πολίτες να αποστασιοποιηθούν απο ενα “ψευτοδίλημμα” που και στις δυο διαστάσεις του αποτελέσματος θα επιφέρει νέα μέτρα που ίσως να είναι ακόμα πιο σκληρά.
Σε χθεσινές δηλώσεις του το ΚΚΕ ανακοίνωσε ότι το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος ήταν αναμενόμενο, και στελέχη του επισημαίνουν ότι βάσει των πρώτων συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων, το ποσοστό που συγκεντρώνει το άκυρο-λευκό (5-7%) δείχνει πως το κάλεσμα του ΚΚΕ προς τους πολίτες λειτούργησε.
Επίσης στο ΚΚΕ εκτιμούν ότι η κυβέρνηση θα μετατρέψει το ΟΧΙ σε ΝΑΙ, από την στιγμή που έχει δεσμευθεί για την υπογραφή εντός 48 ωρών συμφωνίας η οποία θα έχει αντιλαϊκό χαρακτήρα.
Η επόμενη ημέρα για τις τράπεζες. Πότε θα επιστρέψει η πολυπόθητη για την αγορά κανονικότητα;
Σύμφωνα με τα αισιόδοξα δεδομένα πιθανότητα χρεοκοπίας τράπεζας δεν υπάρχει, ενώ σήμερα Δευτέρα συνεδριάζει το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ για την ανανέωση του ELA προς τις ελληνικές τράπεζες.
Σε αυτή τη φάση λοιπόν, με τις πιέσεις προς τον Μάριο Ντράγκι να κλιμακώνονται από όλες τις πλευρές ο πρόεδρος της ΕΚΤ αναμένεται να λάβει ουδέτερη στάση κουρεύοντας τα ομόλογα και αυξάνοντας ισόποσα τον ELA, ώστε να μη μεταβληθεί η κεφαλαιακή θέση και η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών που την προηγούμενη εβδομάδα γονάτισε εμπόριο, τουρισμό, και συλλήβδην την αγορά.
Αν όλα πάνε καλά, η πολυπόθητη ομαλότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα εκτιμάται ότι θα αποκατασταθεί σε κανονικούς ρυθμους σε βάθος τετραμήνου, με την ΕΚΤ να αυξάνει τη στήριξη μέσω του ELA, σε περίπτωση συμφωνίας, τη σταδιακή αποκατάσταση της πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στο ευρωσύστημα μετά την ψήφιση της συμφωνίας και την έναρξη της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, μετά την άρση των capital controls.
Βέβαια ,χρονικά, το τραπεζικό σύστημα αναμένεται να λειτουργεί κανονικά έως τα τέλη του έτους, οι τράπεζες να επανέλθουν σε λειτουργία εντός της επόμενης εβδομάδας αλλά με τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων εν ισχύ. Τα capital controls θα αρθούν σταδιακά τον Αύγουστο με ορίζοντα οριστικής απόσυρσης, στην καλύτερη περίπτωση στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Ο αντικατοπτρισμός του δημοψηφίσματος στην κοινωνία. Ποιό τελικά το ηθικό δίδαγμα;
Οι εξελίξεις θα είναι ασύλληπτα γρήγορες και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για ψυχραιμία. Πλέον δεν διακυβέβεται η διαχείριση της κατάστασής των τελευταίων ετών, αλλά την ζωή των νέων γενιών, ασχέτως αν αυτές επέλεξαν ό,τι επέλεξαν χθες. Η κοινωνία αποδεικνύει πλέον οτι χρειάζεται ένα νέος πατριωτισμός, ένας νέος φιλελευθερισμός κι ένας νέος προοδευτισμός. Όχι αυτός ο υστερικός πατριωτισμός, όχι ο ακροδεξιός “φιλελευθερισμός”, όχι ο μουχλιασμένος προοδευτισμός.
Είναι αυτή τη στιγμή ηλίου φαεινότερον οτι η λογική απαιτεί τα επιχειρήματα των υπερμάχων του ΟΧΙ να επικρατήσουν και οι φόβοι των υποστηρικτών του ΝΑΙ να διαψευστούν. Το δημοψήφισμα αυτό επι της ουσίας δεν δίχασε αλλά -αντίθετα- παρείχε ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο. Έφερε στην επιφάνεια ουσιώδεις δυσκολίες που αντιμετωπίζονται στην Ελλάδα αναφορικά στη συνεννόηση μεταξύ των πολιτών.
Γιατί προδήλως όλοι θέλουν το καλό της χώρας ωστόσο παρατηρείται εμμονή σε απόψεις και αδυναμία σε δεύτερες και τρίτες αναγνώσεις πάνω σε μια άλλη άποψη ή τοποθέτηση.
Αυτό αποδεικνύεται απο τα αμέτρητα παραδείγματα οπαδών και των δύο απόψεων οι οποίοι επιχειρηματολογούσαν είτε επιδερμικά είτε φανατισμένα, όντας εκτιμητές της ευφυίας, της ωριμότητας, της δημοκρατικότητας και εν τέλει της φιλοπατρίας του άλλου. Όλα αυτά τα παραδείγματα πρέπει απομονωθούν και θα απομονωθούν. Απο αυτό το δημοψήφισμα ας βγούμε μια κοινωνικά ώριμη έκδοση των γονιών και των παππούδων μας.
Επειδή αναπόφευκτα με το ΟΧΙ παραμονεύουν κίνδυνοι και δυσκολίες -όπως άλλωστε και στην περίπτωση που επικρατούσε ΝΑΙ- ο λαός δεν πρέπει να περιχαρακωθεί πίσω από την χαιρεκακία. Αντίθετα ας μάθουμε επιτέλους να ακούμε, να αξιολογούμε και να συνεργαζόμαστε.
Α.Κ.